2- دیدار حضرت همراه با شناخت ؛ یعنی شخص دیدار کننده حضرت را به هنگام دیدار بشناسد، این نوع رؤیت بسیار اندک و انگشت شمار است ؛
زیرا چنین رؤیتی با فلسفه غیبت منافات دارد و در عصر غیبت اصل بر این است که حضرت از چشمان مردم پنهان باشد مگر در مواردی که مصلحت مهمتری اقتضا کند و حضرت بنا به مصالحی خود را بشناساند که این نوع دیدار فوق العاده اندک است ؛ دلیل ناشناس بودن امام زمان (عج) در عصر غیبت گروهی میبینند و میشناسند و حضرت هم با آنان سخن میگوید؛ برخی او را میبینند و میشناسند و اجازه مییابند که با ایشان سخن بگویند، این تفاوتها به دلیل اختلاف درجات معنوی افراد است . نظر آیت الله بهجت درباره علت نقاب دیدار ما با امام زمان (عج) امام مهدی (عج) نیز در توقیع شریفشان به شیخ مفید میفرماید : « ما را از ایشان (شیعیان) چیزی محبوس نکرده است مگر گناهان و خطاهایی که از ایشان به ما میرسد و ما آن را ناخوش میداریم و از ایشان نمیپسندیم » . اگر بفرمایید چرا به آن حضرت دسترس نداریم، جواب شما این است که چرا به انجام واجبات و ترک محرمات ملتزم نیستند ؟ او به همین از ما راضی است ؛ زیرا « اورع الناس من تورّع عن المحرمات »؛ پرهیزکارترین مردم کسی است که از کارهای حرام بپرهیزد، ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از آن حضرت است .
امام سجاد (ع) به ابوخالد کابلی میفرماید : « ای ابوخالد! به درستیکه مردم زمان غیبت حضرت مهدی (عج) آنان که معتقد به امامت هستند و در انتظار ظهور او به سر میبرند، با فضیلت ترین مردم همه زمانها هستند؛ به دلیل اینکه خداوند متعالی عقل و فهمی به آنان عنایت کرده که غیبت در نزد آنان به منزله ظهور و مشاهده گشته است ». « هر کس دوست دارد که از یاران حضرت قائم(عج) شود؛ باید که منتظر باشد و در عین حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو مشغول شود » .
۳- رؤیت حضرت در حال غفلت از حضور امام ؛ یعنی شخص حضرت مهدی (عج) را ملاقات میکند ولی در آن حال به حضور حضرت توجهی ندارد و وی را فردی عادی میپندارد اما پس از ملاقات با توجه به دلایل و شواهد موجود، یقین پیدا میکند که وی امام عصر (عج) بوده است.
بیشتر تشرفاتی که در کتابها نقل شده است، از این نوع است و نشناختن نیز یا به دلیل غفلت شخص دیدار کننده در آن حال است و یا به دلیل اینکه حضرت در او تصرفات تکوینی و ولایی کرده و اجازه شناخت را به وی نمیدهد ولی بعد از جدایی، از قراین دیگر قطع پیدا میکند که وی امام بوده است.
اما تشخیص صدق و کذب چنین رؤیتهایی به دلیل یقینی و صدق گوینده نیاز دارد، چنین ادعاهایی از افراد ناموثق و بیتقوا پذیرفتنی نیست و اصل بر تکذیب مدعی چنین دیدارهایی است مگر اینکه به صحت گفتار وی یقین داشته باشیم .
چرا افراد هنگام ملاقات امام را نمیشناسند ؟
زیرا غیبت که به معنای ناشناس بودن حضرت است، اقتضا میکند که دیگران حضرت را نشناسند، پس نشناختن حضرت در چنین ملاقاتهایی طبق قانون غیبت بوده و دلیل نمیخواهد؛ زیرا ایشان در حال غیبتاند و نباید غیبت و ناشناس بودن، به ظهور و شناسایی تبدیل شود .
در عین حال با اینکه در زمان غیبت به دلایلی که موجب غیبت شده، امام مهدی (عج) باید از دیده ها مخفی باشند، ممکن است کسانی که مشکل بزرگی دارند یا به مقامات معنوی عالی دست یافتهاند، به محضر آن حضرت شرفیاب شوند .
البته این شرفیابی میتواند متفاوت باشد، برخی حضرت را میبینند ولی نمیشناسند ؛
در هر حال دلیل اینکه افراد کمی هنگام ملاقات آن حضرت را میشناسند، آن است که شایستگی دیدن همراه با شناخت در افراد کمی وجود دارد .
آیا اگر از گناه اجتناب کنیم و منتظر واقعی باشیم، امام زمان (عج) به ما سر میزند ؟
قطعا گناه کردن، مهمترین علت محرومیت از عنایات امام زمان (عج) است؛
آیت آلله بهجت نیز بیان فرمودهاند :
بنابراین اگر ما از گناه اجتناب کنیم و منتظر واقعی باشیم به مقامی میرسیم که غیبت و حضور برایمان فرقی ندارد؛
از این رو، در حدیث دیگری امام جعفر صادق (ع) میفرماید :
بنابراین اگر کسی ترک گناه کند و منتظر امامش باشد از یاران واقعی حضرت به شمار میآید، آنگاه اگر بزرگترین توفیق الهی او را دریابد، غیبت و و ظهور حضرت برایش تفاوت نخواهد داشت .
منبع:پژوهشکده ی مهدویت در کتاب « مهدویت ، پرسشها و پاسخها »